They came for the communists, and I did not speak up because I wasn't a communist; They came for the socialists, and I did not speak up because I was not a socialist; They came for the union leaders, and I did not speak up because I wasn't a union leader; They came for the Jews, and I didn't speak up because I wasn't a Jew. Then they came for me, and there was no one left to speak up for me Powyższy utwór jest sztandarowym przykładem poezji Martina Niemöllera, choć możemy go przeczytać w angielskiej wersji językowej. Oryginał powstał w języku niemieckim w 1942 roku podczas pobytu autora w obozie koncentracyjnym w Dachau. Martin Niemöller był niemieckim pastorem, który w okresie II wojny światowej związał się z ruchem antynazistowskim. Jeszcze w latach trzydziestych został kilkukrotnie uwięziony przez działaczy hitlerowskich. Tuż przed wojną został osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, gdzie wydano na niego wyrok śmierci. Wyroku nie wykonano. Następnie przeniesiono go do Dachau, gdzie znajdował się do końca wojny. W ostatnich dniach kwietnia 1945 roku został uwolniony przez aliantów z rąk niemieckich SS-Manów. Poniżej prezentuję niemieckojęzyczną wersję utworu. habe ich geschwiegen; ich war ja kein Kommunist. Als sie die Sozialdemokraten einsperrten, habe ich geschwiegen; ich war ja kein Sozialdemokrat. Als sie die Gewerkschafter holten, habe ich nicht protestiert; ich war ja kein Gewerkschafter. Als sie die Juden holten, habe ich geschwiegen; ich war ja kein Jude. Als sie mich holten, gab es keinen mehr, der protestierte
|