Siemion Budionny

Siemion Budionny (1883-1973) – radziecki wojskowy, marszałek, jeden z głównych dowódców w czasie kampanii radzieckiej.

Urodził się 13 kwietnia 1883 roku w Koziurynie. Początkowo podejmował się prac dorywczych, by w 1903 roku wstąpić do carskiej armii. Został wysłany na front dalekowschodni, gdzie brał udział w wojnie przeciwko Japonii. Dowództwo dostrzegło jego talent, co umożliwiło mu kształcenie w szkole kawalerii. Wyróżniał się na tle rówieśników znakomitymi umiejętnościami jeździeckimi. W czasie I wojny światowej walczył w rosyjskiej armii, odznaczając się bitnością i charyzmą. Cieniem na jego karierze mógł się położyć jeden z incydentów. Wdał się w konflikt z oficerem wyższego stopnia i uderzył go pięścią. Dzięki przychylnym zeznaniom kolegów nie został skazany za niesubordynację. Po obaleniu caratu Budionny wsparł siły rewolucji, służąc w charakterze członka Komitetu Rad. Następnie organizował bolszewicką konnicę, walcząc przeciwko siłom wiernym caratowi. Był jednym z ważnych rosyjskich dowódców w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a w połowie 1920 roku brał udział w walkach o Lwów. Przegrana wojna przysporzyła Budionnemu sympatii przywódców państwa, którzy widzieli w nim zdolnego dowódcę oddanego sprawie. Jednostki dowodzone przez Budionnego nie przebierały w środkach, brutalnie zwalczając ,,element kontrrewolucyjny”. Słynęły z efektownych szarż, szybkości przesuwania się, ale i licznych mordów na zajmowanych terytoriach, w tym pogromów ludności żydowskiej. Umiejętności przywódcze Budionnego nie budziły wątpliwości, jednak sposób prowadzenia wojny i jego styl bycia były charakterystyczne dla pijackich wypraw grabieżczych.

Mimo tego dowódcę czekały kolejne awanse. Od 1924 do 1937 roku pełnił funkcję inspektora kawalerii. W 1932 roku ukończył Akademię Wojskową im. Michaiła Frunzego w Moskwie, co w praktyce było pierwszym poważniejszym wykształceniem wojskowym odebranym przez Budionnego, dotychczas głównie samouka. W 1934 roku wstąpił do partii komunistycznej, a rok później został awansowany do rangi Marszałka Związku Radzieckiego. Nominacja była ukoronowaniem jego dotychczasowej kariery i zaufania Józefa Stalina. Głównie ze względu na starą zażyłość z dyktatorem Budionny uniknął losu wielu radzieckich oficerów wymordowanych w czasie Wielkiej Czystki. W tym czasie został przydzielony do Rady Najwyższej ZSRR, a w latach 1937-39 dowodził Moskiewskim Okręgiem Wojskowym.

Wybuch II wojny światowej korzystnie wpłynął na pozycję Budionnego, który najpierw został dołączony do Najwyższego Naczelnego Dowództwa, a następnie został mianowany dowódcą wojsk na froncie południowo-zachodnim. Oddane do jego dyspozycji armie zostały szybko pokonane przez nacierających Niemców, którzy 22 czerwca 1941 roku rozpoczęli operację ,,Barbarossa”. Porażki w pierwszych tygodniach walk były efektem lat zaniedbań w organizacji Armii Czerwonej. Budionny wprost stwierdzał, że najważniejszy na wojnie jest koń, spychając na plan dalszy doposażenie armii w czołgi i inne pojazdy zmechanizowane. Poglądy Budionnego okazały się anachroniczne, nieprzystające do nowoczesnej koncepcji prowadzenia ofensywy, którą z powodzeniem wykorzystali Niemcy w atakach na Polskę, Francję, a następnie ZSRR. Zapatrzenie w siłę kawalerii i lekceważenie rozbudowy wojsk zmechanizowanych negatywnie odbiło się na kondycji Armii Czerwonej. Ostatecznie Budionnego zastąpił marsz. Siemion Timoszenko, który miał ratować będące w katastrofalnym położeniu wojska zgrupowane na Ukrainie i osłaniające kierunku kaukaskiego.

Pod koniec 1941 roku Budionny dowodził Frontem Rezerwowym, a w połowie 1942 roku został ponownie przeniesiony na odcinek południowy, gdzie objął dowodzenie nad Frontem Północnokaukaskim. W 1943 roku przejął dowodzenie nad siłami kawalerii ZSRR, co jednak nie miało znaczącego wpływu na losy wojny. Stopniowo był odsuwany od naczelnego dowództwa. Stalin dostrzegał błędy Budionnego i zdawał sobie sprawę z fatalnych decyzji jednego ze swoich ulubionych dowódców. Postanowił jednak pozostawić go wśród wyższych dowódców ze względu na estymę, jaką się cieszył i legendę, jaka otaczała go przez lata. Budionny pełnił w istocie funkcję symbolu. Po zakończeniu wojny Budionny sprawował mniej znaczące funkcje w radzieckich ministerstwach. Obejmował jeszcze urząd Głównego Inspektora Ministerstwa Obrony ZSRR. Odznaczono go tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. Zmarł 26 października 1973 roku w Moskwie.