Henryk Sucharski

Henryk Sucharski (1898-1946) – oficer Wojska Polskiego, jeden z obrońców Polskiego Wybrzeża, dowódca garnizonu Westerplatte.

Urodził się 12 listopada 1898 roku w Gręboszowie. Jego rodzicami byli Stanisław i Agnieszka z Bojków. Miał troje rodzeństwa. Pochodził z rodziny chłopskiej, co później skrzętnie wykorzystywała propaganda komunistyczna. Jego ojciec był szewcem i prowadził obok tego gospodarstwo rolne, którym zajmowała się również żona. W latach 1909-18 Henryk uczył się w II Gimnazjum w Tarnowie. Edukacji tej nie zakończył, gdyż w 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Starał się kontynuować naukę w czasie działań zbrojnych. 17 października 1917 roku zdał maturę. Egzamin był mocno przyspieszony ze względu na powołanie do armii austriackiej. W lutym został wcielony do 32. pułku strzelców w Bochni. Następnie walczył na froncie włoskim. W październiku zachorował tam na malarię i został hospitalizowany w Stan-Stino. W 1919 roku, po powrocie do rodzinnej miejscowości, Henryk wstępuje do Wojska Polskiego. Swoją karierę w szeregach polskiej armii rozpoczął 7 lutego. Zostaje żołnierzem 16. pułku piechoty, gdzie powierzono mu dowództwo nad jedną z sekcji. W czerwcu 1919 roku uzyskuje awans do stopnia kaprala. 1 listopada zostaje referentem oświatowym w 16. pułku piechoty. Dwa dni później zostaje mianowany podchorążym. 21 stycznia 1920 roku obejmuje dowództwo nad plutonem w batalionie szkoleniowym 16. pułku piechoty. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Za ofiarną służbę odznaczono go Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i dwa razy Krzyżem Zasługi. W okresie międzywojennym służył w wielu miejscach. W listopadzie 1920 roku odbywa kurs strzelecki w 6. Armii i wchodzi w skład 9. kompanii 3. batalionu z 20. pułku piechoty. Od stycznia 1921 roku w 7. kompanii. Od 8 do 31 maja odbywa kurs gazowy w Wojskowej Szkole Gazowej w Warszawie. Następnie służy w 7. kompanii, a od 10 października 1921 roku w batalionie sztabowym 20. pułku piechoty w charakterze oficera gazowego. W 1923 roku uzyskuje awans do stopnia porucznika. W tym samym roku kończy Oficerski Kurs Narciarski w Zakopanem i rozpoczyna 1 października kurs doszkalania przy Szkole Podchorążych w Warszawie. Kończy go 29 lutego 1924 roku. Następnie, w 1925 roku, kończy kurs w zakresie kompanii karabinów maszynowych odbyty w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu. Później służy w 20. pułku piechoty i w 1931 roku uzyskuje awans do stopnia kapitana. W 1932 roku kończy kurs broni pancernych w Biedrusku. W 1936 roku nadal edukuje się i kończy kurs techniczno-strzelecki w Rembertowie oraz kurs dowódców batalionów w tym samym mieście. W 1937 roku obejmuje dowództwo nad Szkołą Oficerską w Brześciu nad Bugiem. W 1938 roku awansuje do stopnia majora i zostaje skierowany na Westerplatte, polską placówkę wojskową w Wolnym Mieście Gdańsk, gdzie mieściła się składnica broni. Sucharski został dowódcą niewielkiego garnizonu, złożonego ze 182 żołnierzy. 4 listopada oficjalnie przejmuje dowództwo. Gdy 1 września 1939 roku o godz. 4.45 pancernik „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzeliwanie polskiej placówki, Sucharski meldował do Warszawy:
„Pancernik 'Schleswig-Holstein’ rozpoczął o godz. 4.45 ostrzeliwanie Westerplatte ze wszystkich dział. Bombardowanie trwa nadal.”

Meldunek ten dał początek II wojnie światowej, stając się niejako symbolem 1 września 1939 roku. Polacy przez siedem dni odpierali zaciekłe ataki kilkukrotnie przeważającego wroga. Ostrzeliwano ich z morza, powietrza i lądu. Mimo to obrońcy wytrzymali. Spornym jest jednak fakt dowodzenia podczas walk o Westerplatte. Najprawdopodobniej major Henryk Sucharski wycofał się z czynnego dowodzenia podkomendnymi, a jego stanowisko zajął kpt. Franciszek Dąbrowski. Sucharski już 2 września nabawił się poważnego rozstroju nerwowego, co spowodowało jego niezdatność do wydawania rozkazów. Mimo to po wojnie kreowano go na bohatera, który przez tydzień samotnie odpierał ataki niemieckie. 7 września major podjął decyzję o poddaniu załogi Westerplatte. Od kilku dni szerzył spustoszenie wśród obrońców, namawiając ich do kapitulacji. Po porażce w kampanii wrześniowej Sucharski został internowany. Najpierw Niemcy przesłuchiwali go w Hotelu Centralnym w Gdańsku w dniach 8-9 września. Później został przetransportowany bo obozu jenieckiego w Stablack. 5 października znalazł się w Riesenburgu. 18 października nastąpiło symboliczne odebranie szpady majora. Przebywał w obozach jenieckich Oflag II B w Choszcznie i II D w Borne Sulinowo. Z obozu został wyzwolony przez żołnierzy brytyjskich. Po wyjściu na wolność został przydzielony do II Korpusu Polskiego. 25 stycznia 1946 roku został członkiem 2. Batalionu Strzelców Karpackich. Od lutego do kwietnia odbywał kurs dowódców oddziałów w Polskiej Szkole Taktycznej. Pogarszający się stan zdrowia sprawił, iż Henryk Sucharski zmarł młodo 30 sierpnia 1946 roku w Neapolu. W sierpniu znajdował się w szpitalu wojskowym w Neapolu, jednakże lekarzom nie udało się uratować majora. Dokładnie w rocznicę wybuchu II wojny światowej odbył się jego pogrzeb. Ciało spoczęło na Polskim Cmentarzu Wojskowym w Casamassima. Urna z prochami została pochowana w 1971 roku na Westerplatte. W tym samym roku pośmiertnie nadano Sucharskiemu odznaczenie Krzyża Komandorskiego Orderu Virtuti Militari.